Leksykon osób – kogo zwierzakozoomaniak znać powinien?

Dziś zapraszamy do zapoznania się ze szczególnym zestawieniem, którego przygotowanie szykowaliśmy już od bardzo dawna – leksykonu osób związanych z tematyką ogrodów zoologicznych, które – naszym zdaniem – każdy miłośnik zwierząt i ogrodów zoologicznych (to przede wszystkim!) znać powinien!
Wybitni dyrektorzy i wizjonerzy zoo, założyciele najważniejszych placówek zoologicznych i propagatorzy idei ochrony przyrody, a także wybrani naukowcy i pisarze, którzy zajmowali się ogrodami zoologicznymi.
Poniższe zestawienie obejmuje ponad 100 nazwisk i jak każda tego typu lista może budzić kontrowersje i uwagi, trudno jednak o pełen obiektywizm, jeśli warunkiem doboru osób jest nasze subiektywne zdanie odnośnie do ich znaczenia i wpływu na światowe ogrody zoologiczne.
Szczególnie dużo miejsca poświęciliśmy oczywiście osobom związanym z polskimi ogrodami zoologicznymi.
Zapraszamy do lektury i dzielenia się uwagami odnośnie do postaci, których zabrakło w naszym zestawieniu lub informacji o obecnych, o których warto byłoby jeszcze wspomnieć.

(Pod uwagę braliśmy tylko osoby nieżyjące – dla postaci wciąż aktywnych na polu zoologicznym przygotujemy kiedyś osobne zestawienie).

A

AKELEY, CARL

Carl Akeley

(1864-1926)
Amerykański artysta, rzeźbiarz, biolog, ekolog, badacz i miłośnik przyrody, twórca fotografii przyrodniczej; uważany jest za ojca współczesnej taksydermii, uchodził za największego specjalistę od wypychania zwierząt.
Inicjator akcji ratowania goryli górskich w l. 20. XX wieku,  pomysłodawca utworzenia Parku Narodowego Alberta w DR Konga, gdzie utworzono ścisły rezerwat goryli.
Więcej.

ANTONIUS, OTTO

Otto Antonius

(1885-1945 )
Zoolog, paleontolog i współzałożyciel współczesnej biologii zoologicznej. W l. 1925-1934 i 1937-1945 dyrektor ogrodu zoologicznego Tiergarten Schönbrunn w Wiedniu. Z podupadłego po I wojnie światowej zoo uczynił jeden z najciekawszych i najpiękniejszych ogrodów zoologicznych w Europie – wprowadził doń dioramy, zmodernizował większość urządzeń i wybiegów, znacząco rozwinął kolekcję zwierząt.
W l. 1938-1945 był wiceprezydentem Międzynarodowej Unii Dyrektorów Zoo.
Członek Londyńskiego Towarzystwa Zoologicznego i autor wielu prac naukowych poświęconych biologii zwierząt i funkcji hodowlanej ogrodów zoologicznych.
Więcej.

ASPINALL, JOHN

John Aspinall

(1926-2000)
Brytyjski bukmacher, hazardzista i biznesmen, znany też ze swoich przyrodniczych pasji, którym upust dał zakładając za swoje pieniądze dwa ogrody zoologiczne – Howletts Zoo i Port Lympne Zoo. W swoich ogrodach osiągnął wiele sukcesów hodowlanych, choć znany był także ze stosowania kontrowersyjnych metod w relacjach między zwierzętami, a pracownikami zoo.

ASSURNASIRPAL II

Assurnasirpal II

(IX w p.n.e.)
Król Asyrii od 883 do 859 p.n.e.
Na jego polecenie w mieście Kalah, na terenie królewskiego pałacu, powstał zwierzyniec, w którym władca zgromadził wszystkie znane mu wówczas zwierzęta, szczególne zaś miejsce zajmowały lwy (sam władca złowił ich ponoć około 65!).
Zwierzyniec, uchodzący za jeden z najstarszych ogrodów zoologicznych, miał w założeniu pełnić rolę tak pokazową, jak i dydaktyczną.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

B

BARTLETT, ABRAHAM DEE (znany też jako Papa Bartlett)

Abraham Dee Bartlett

(1812-1897)
Brytyjski zoolog, kolekcjoner i hodowca ptaków, anatom i ceniony w całej Anglii preparator zwierząt. W l. 1859-1897 dyrektor londyńskiego zoo. Autor licznych artykułów naukowych na temat zachowań zwierząt w zoo.
Poza tym „przyjaciel zwierząt i nie lada oryginał” (jak pisze o nim Karol Łukaszewicz).
Więcej.

BEEBE, WILLIAM

William Beebe

(1877-1962)
Amerykański, zoolog, ornitolog, oceanograf, pionier badań głębin morskich, prowadził liczne ekspedycje naukowe dla New York Zoological Society. Przez wiele lat pracował jako specjalista od ptaków w Bronx Zoo w Nowym Jorku.
Uważany za pionierów ekologii i czołowego zwolennika ochrony środowiska w 1 poł. XX wieku.
Więcej.

BENCHLEY, BELLE

Belle Benchley

(1882-1973)
Znana jako „The Lady Zoo”,  dyrektor zoo w San Diego w l. 1927-1953 (przez długi czas była jedyną kobietą na tym stanowisku na świecie!), doprowadziła do rozwoju ogrodu z prowincjonalnej placówki do poziomu czołowego zoo na świecie. Służyła w komisjach Amerykańskiego Towarzystwa Zoologicznego (była pierwszą kobietą na stanowisku przewodniczącego), była też członkiem Międzynarodowej Unii Dyrektorów Ogrodów Zoologicznych. Napisała kilka książek o tematyce zoologicznej (m.in. My Life in Jungle Man Made).
Więcej.

BODINUS, HEINRICH

Heinrich Bodinus

(1814-1884)
Niemiecki lekarz i zoolog, najlepiej znany z roli, jaką odegrał w rozwoju dwóch czołowych niemieckich ogrodów zoologicznych – w 1859 r. założył Zoo w Kolonii, zaś w l 1869-1884 był dyrektorem Zoo w Berlinie, gdzie został wezwany, aby dokonać reorganizacji będącego w kryzysie ogrodu. Dzięki wielu ważnym inwestycjom (żyrafiarnia, słoniarnia, niedźwiedziarnia, restauracja, połączenie tramwajowe z miastem) berlińskie zoo stało się ponownie czołowym ogrodem w Europie.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

BOGDANOW, ANATOLIJ PIETROWICZ

Anatolij Pietrowicz Bogdanow

(1834-1869)
Rosyjski zoolog, antropolog, historyk zoologii, jeden z założycieli rosyjskiej antropologii, popularyzator nauki, członek  Petersburskiej Akademii Nauk, profesor Uniwersytetu Moskiewskiego (1867).
Inicjator powstania moskiewskiego zoo, założonego w 1864 r., którego był orędownikiem i propagatorem przez blisko pół wieku swojej naukowej działalności.
Więcej.

BORKOWSKI, TADEUSZ

Tadeusz Borkowski

(1903-1968)
Miłośnik przyrody, wychowawca młodzieży, założyciel i pierwszy dyrektor (1951-1952) płockiego zoo.
Więcej.

BRANDES, GUSTAV

Gustav Brandes

(1862-1941)
Niemiecki zoolog, dyrektor ogrodów zoologicznych w Halle (1902-1910) i Dreźnie (1910-1941, z przerwami). Członek licznych towarzystw naukowych i autor wielu prac poświęconych zwierzętom.
Zasłynął ze stosowania w ogrodach zoologicznych zasady biologicznej dotyczącej wiwaryjnego trzymania zwierząt (bieżnie dla drapieżników, ogromne woliery dla ptaków, umożliwiające loty); w 1927 r. sprowadził do drezdeńskiego zoo 60 orangutanów – była to pierwsza udana hodowla tego gatunku w ogrodzie zoologicznym.
Więcej.

BREHM, ALFRED EDMUND

Alfred Edmund Brehm

(1829-1884)
Niemiecki zoolog, pisarz i ilustrator. Autor monumentalnego dzieła Życie zwierząt (Tierleben, 1864-1869), jednej z najważniejszych książek zoologicznych XIX w. W l. 1862-1867 dyrektor zoo w Hamburgu, w 1867 r. założył Oceanarium w Berlinie, którego był dyrektorem do 1874 r.
Więcej.

BUCK, FRANK

Frank Buck

(1884-1950)
Myśliwy i kolekcjoner dzikich zwierząt, poza tym aktor, reżyser i producent filmowy. W 1923 r. był dyrektorem zoo w San Diego. Autor wielu popularnych książek o zwierzętach. Na początku XX wieku był największym dostawcą zwierząt do ogrodów zoologicznych na całym świecie.
Więcej.

BUFFON, GEORGES-LOUIS LECLERC COMTE DE

George Buffon

(1797-1788)
Francuski przyrodnik , matematyk , filozof; członek Akademii Francuskiej. Autor ogromnej ilości prac naukowych z zakresu nauk przyrodniczych, m.in. 44-tomowej Histoire naturelle, générale et particulière (1749-1788), która wywarła wpływ na wszystkie XIX-wieczne nauki przyrodnicze. W 1857 r. zakłada swoje własne zoo we francuskim Montbard, które pełnić będzie rolę eksperymentalnej menażerii, mającej ilustrować jego prace naukowe – to pierwsza w historii stricte naukowo-badawcza kolekcja zwierząt. Planował w paryskim ogrodzie botanicznym Jardin des Plantes utowrzyć dział zoologiczny, mającą być połączeniem ekspozycji zwierzęcych z ludźmi z danych stref geograficznych.
Więcej.

BURDZIŃSKI, WENANTY

Wenanty Burdziński

(1864-1928)
Polski przyrodnik, ornitolog i hodowca, założyciel i pierwszy dyrektor ogrodów zoologicznych w Kijowie (1907-1923) i Warszawie (1928).
Więcej.

BUTTIKOFER, JOHANN

(1850-1927)
Szwajcarski zoolog, w l. 1909-1924 przewodniczący Holenderskiego Stowarzyszenia Ochrony Ptaków, w l. 1897-1924 dyrektor zoo w Rotterdamie. Od 1879 r. członek Królewskiego Muzeum Zoologicznego w Leiden, którego był kuratorem w l. 1884-1897cznego Królewskim w Leiden.
Znany ze swoich podróży przyrodniczych, m.in. do Liberii, skąd w 1879 r. przywiózł pierwsze znane nauce kompletne okazy hipopotamów karłowatych.
Autor wielu prac naukowych z zakresu zoologii.
Więcej.

C

CHALMERS, PETER MITCHELL

Peter Mitchell Chalmers

(1864-1945)
Brytyjski zoolog, w l. 1903-1935 sekretarz Towarzystwa Zoologicznego w Londynie i dyrektor londyńskiego zoo, stworzył pierwszy na świecie „otwarty ogród zoologiczny” 0 Whipsnade Wild Animal Park.
Więcej.

CHAPIN, JAMES PAUL

James Paul Chapin

(1889-1964)
Amerykański przyrodnik, czołowy ornitolog XX wieku, przez 59 lat pracował w American Museum of Natural History w Nowym Jorku. Wytrawny podróżnik i uczestnik wielu wypraw naukowych podczas jednej z nich, do Konga Belgijskiego (1909-1915) odkrył oraz opisał wiele gatunków zwierząt, m.in. okapi i pawia kongijskiego.
Więcej.

CHEESMAN, EVELYN

Evelyn Cheesman

(1881-1969)
Brytyjska entomolog i podróżniczka, pierwsza kobieta-dyrektor Regent’s Park Zoo w Londynie. Autorka wielu książek podróżniczych i z zakresu entomologii. Podczas swoich podróży odkryła i opisała wiele nowych gatunków (m.in. w Nowej Gwinei).
Więcej.

COUSTEAU, JACQUES-YVES

Jacques-Yves Cousteau

(1910-1997)
Francuski oficer marynarki, podróżnik, badacz i popularyzator życia mórz i oceanów, wieloletni dyrektor muzeum oceanograficznego w Monako, autor wielu nagradzanych (m.in. Oscarem) przyrodniczych filmów dokumentalnych.
Więcej.

CUVIER, GEORGES

Georges Cuvier

(1769-1832)
Francuski zoolog i paleontolog, dyrektor Muzeum Narodowego Historii Naturalnej w Paryżu.
Zajmował się głównie anatomią zwierząt, uważany za „ojca anatomii porównawczej”. Przeciwnik teorii ewolucji, stworzył podwaliny współczesnej systematyki zwierząt. Autor ogromnej ilości prac naukowych.
Więcej.

CYLKOWSKI, BOLESŁAW

W l. 1919-1922 dyrektor poznańskiego zoo, pierwszy po I wojnie światowej; przeprowadził poznański ogród przez bardzo trudny okres po zniszczeniach wojennych.
Więcej – Ogród zoologiczny w Poznaniu. Dzieje i perspektywy rozwoju.

D

DARWIN, CHARLES

Charles Darwin

Angielski przyrodnik, twórca teorii ewolucji, zgodnie z którą wszystkie gatunki pochodzą od wcześniejszych form, autor dzieła O powstawaniu gatunków (1859), w którym przedstawił argumenty na poparcie swej tezy oraz ogromnej ilości prac naukowych z zakresu biologii.
Uważany za najbardziej wpływową postać w świecie nauk przyrodniczych.
Więcej.

DATHE, HEINRICH

Heinrich Dathe

(1910-1991)
Niemiecki zoolog, autor wielu prac naukowych i programów radiowych i telewizyjnych o zwierzętach. Asystent, a później wicedyrektor i dyrektor Zoo w Lipsku, w 1954 roku założył Tierpark Berlin, którego był dyrektorem przez 34 lata (do 1990).
Więcej.

DAVID, ARMAND

Armand David

(1826-1900)
Francuski misjonarz, botanik i zoolog. W 1862 r. wyruszył na badana naukowe do Chin, gdzie miał zbierać materiały do francuskich muzeów oraz paryskiego Jardin des Plantes – dzięki niemu do Europy trafiło wiele nieznanych wcześniej gatunków zwierząt i roślin. Najbardziej zasłynął z odkrycia u uratowania ostatnich okazów jeleni milu (zwanych na jego cześć jeleniami Dawida) oraz odkrycia pandy wielkiej.
Więcej.

DELACOUR, JEAN THEODORE

Jean Theodore Delacour

(1890-1985)
Amerykański ornitolog francuskiego pochodzenia, wytrawny hodowca i odkrywca kilku gatunków (m.in. kiśćca cesarskiego). Założył zoo we francuskim Cleres, podczas II wojny światowej dyrektor techniczny w Bronx Zoo w Nowym Jorku. Autor wielu prac z zakresu nauk przyrodniczych.
Więcej.

DOBROWOLSKA, HANNA

(zm. 2009)
Polski zoolog, redaktorka Problemów, popularyzatorka wiedzy przyrodniczej, autorka pierwszego polskiego podręcznika herpetologii i wielu książek o tematyce zoologicznej, m.in. Zwierzęta świata – gady.

DROSCHER, VITUS B.

(1925-2010)
Niemiecki etolog, autor wielu publikacji popularnonaukowych, dotyczących zachowania zwierząt oraz fizjologii zmysłów. Uczestniczył w dziesiątkach wypraw naukowych badając życie zwierząt na wszystkich kontynentach.
Autor seriali przyrodniczych dla telewizji, aktywny uczestnik ruchów ochrony przyrody, m.in. wiceprezydent organizacji Rettet die Elefanten Afrikas chroniącej słonie afrykańskie.
Więcej.

DURRELL, GERALD

Gerald Durrell

(1925-1995)
Brytyjski pisarz, zoolog, konserwator przyrody, propagator wiedzy przyrodniczej i prezenter telewizyjny. Założyciel ogrodu zoologicznego na wyspie Jersey (ob. Durrell Wildlife), był jednym z wizjonerów nowoczesnych ogrodów zoologicznych. Autor popularnych książek o zwierzętach.
Więcej.

DYBOWSKI, BENEDYKT

Benedykt Dybowski

(1833-1930)
Polski przyrodnik, podróżnik, odkrywca i lekarz. Badacz jeziora Bajkał, Dalekiego Wschodu i Kamczatki, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Szkoły Głównej w Warszawie, uważany za jednego z ojców polskiej limnologii.
Autor ogromnej ilości prac naukowych.
Więcej.

F

FOSSEY, DIAN

Dian Fossey

(1932-1985)
Amerykańska prymatolog, specjalistka w dziedzinie etologii, badaczka goryli górskich.
Na podstawie jej pamiętników pt. Goryle we mgle, nakręcono film pod tym samym tytułem.
Więcej.

FRYDERYK II HOHENSTAUF

Fryderyk II Hohenstauf

(1194-1250)
Cesarz niemiecki, król Obojga Sycylii i Jerozolimy.
Największy sokolnik swojej epoki, autor monumentalnego traktatu o sokolnictwie De arte venandi cum avibus – dzieła ornitologicznego, zawierającego opis i ilustracje ponad 900 gatunków ptaków. Założyciel ogromnej menażerii przy rezydencji Melfi na Sycylii – do 1269 r., kiedy został zamknięty, był największym zwierzyńcem w Europie!
Więcej oraz K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

G

GEOFFROY SAINT-HILAIRE, ALBERT

(1835-1919 )
Zoolog francuski, w l. 1865-1893 dyrektor Ogrodu Zoologicznego Bois de Boulogne w Paryżu.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

GEOFFROY SAINT-HILAIRE, ETIENNE

Étienne Geoffroy Saint-Hilaire

(1772-1844)
Francuski przyrodnik, anatom porównawczy, profesor zoologii w paryskim Narodowym Muzeum Historii Naturalnej, w którym utworzył menażerię. Na jego cześć swoją łacińską nazwę zyskał kot argentyński (Leopardus geoffroyi) oraz czepiak czarnoręki (Ateles geoffroyi).
Więcej.

GEOFFROY SAINT-HILAIRE, ISIDORE

Isidore Geoffroy Saint-Hilaire

(1805-1861)
Francuski zoolog, autor terminu „etologia”. Założyciel i prezes paryskiego Towarzystwa Aklimatyzacji, autor licznych prac z zakresu anatomii porównawczej i paleontologii .
Więcej.

GEWALT, WOLFGANG

Wolfgang Gewalt

(1928-2007)
Niemiecki antropolog, botanik i zoolog, asystent w berlińskim zoo, w l. 1966-1993 dyrektor Zoo w Duisburgu.
Więcej.

GILLESPIE, THOMAS HAINING

(1876-1967)
Szkocki dziennikarz, radca prawny i administrator zoologiczny; założyciel i sekretarz Szkockiego Towarzystwa Zoologicznego (1909) i Zoo w Edynburgu (znany jako „Ojciec Edynburg Zoo”), którego był dyrektorem w l. 1913-1950. W programie radiowym szkockiego BBC przez lata prowadził audycje o tematyce zoologicznej skierowane głównie do dzieci (znany jako „the Zoo Man”), w których opowiadał m.in. o mieszkańcach zoo w Edynburgu. Autor wielu publikacji naukowych i książek o zwierzętach o charakterze popularyzatorskim.
Więcej.

GRANT, MADISON

Madison Grant

(1865-1937)
Amerykański prawnik, historyk, antropolog fizyczny i ekolog, znany przede wszystkim za pracę dotyczące eugeniki. Inicjator ratowania zagrożonych gatunków (przyczynił się do powstania kilku parków narodowych) i założyciel kilku organizacji zajmujących się ochroną środowiska (m.in. Save-the-Redwoods League). Inicjator powstania Bronx Zoo w Nowym Jorku, współzałożyciel American Bison Societ, prezes Nowojorskiego Towarzystwa Zoologicznego (1925-1937).
Autor wielu prac naukowych z zakresu ochrony przyrody.
Więcej.

GRZIMEK, BERNHARD

Bernhard Grzimek

(1909-1987)
Niemiecki zoolog, podróżnik, prowadził badania nad zoopsychologią, wyróżniony w 1959 roku Oscarem za film dokumentalny o Serengeti.
W l. 1945-1974 dyrektor ogrodu zoologicznego we Frankfurcie nad Menem, które odbudował ze zniszczeń wojennych. Prowadził szeroką działalność popularyzatorską i skierowaną na ochronę przyrody. Napisał kilkadziesiąt książek o tej tematyce (m.in. Nie ma miejsca dla dzikich zwierząt), zrealizował kilka filmów i prowadził stały program telewizyjny. Był silnie zaangażowany w ochronę parku narodowego w Serengeti, pełnił też funkcje kuratora parków narodowych w Ugandzie i Tanzanii.
Więcej.

GUNNING, JAN WILHELM BOUDEWIJN

Jan Willem Gunning Boudewijn

(1860-1913)
Holenderski lekarz, ornitolog, autor prac poświęconych faunie południowej Afryki, dyrektor Muzeum Transwalu i założyciel (w 1899 roku) National Zoo w Pretorii.
Więcej.

H

HAGENBECK, CARL

Carl Hagenbeck

(1844-1913)
Niemiecki treser, właściciel przedsiębiorstwa handlu zwierzętami egzotycznymi i kilku cyrków objazdowych. W roku 1907 założył ogród zoologiczny w hamburskiej dzielnicy Stellingen, noszący do dnia dzisiejszego nazwę Hagenbeck i będący w posiadaniu rodziny Hagenbeck. W l. 1909-1910 nadzorował budowę ogrodu zoologicznego w Rzymie.
Hagenbeck opracował nowe metody hodowli, aklimatyzacji i tresury zwierząt. W 1874 zdecydował się na zorganizowanie wystawy Samoańczyków oraz Lapończyków, jako „nieskażenie czystej” nacji (tzw. „ludzie zoo„).
Uznawany za jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych postaci w świecie ogrodów zoologicznych końca XIX i początku XX wieku, uważany jest też za „ojca nowoczesnego zoo”, gdyż wprowadził w ogrodach zoologicznych wybiegi imitujące naturalne środowisko życia zwierząt.
Więcej oraz – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

HAKUBA, IGNACY

Ignacy Hakuba

(1841-1910)
Górnośląski biznesmen, filantrop, inicjator wielu przedsięwzięć społecznych na terenie Górnego Śląska. Zasłynął jako fundator i założyciel Ogrodu Zoologicznego w Bytomiu (1898), na bazie którego utworzono później Śląskie Zoo.
Więcej.

HAZELIUS, ARTUR

Artur Hazelius

(1833-1901)
Szwedzki nauczyciel, badacz folkloru, twórca Nordiska Museet i pierwszego skansenu w Europie oraz ogrodu zoologicznego w Szwecji – Skansenu na wyspie Djurgården w Sztokholmie.
Więcej.

HECK, HEINZ

Heinz Heck

(1894-1982)
Niemiecki biolog, w l. 1927-1969 dyrektor Zoo w Monachium. W 1927 r. w Isar zbudował pierwsze geo-zoo na świecie. Wraz z bratem Lutzem pracował nad wyhodowaniem „nowego tura” oraz „wskrzeszenia tarpana”, czynił też starania, aby przywrócić do środowiska naturalnego koziorożca alpejskiego.
Więcej.

HECK, LUDWIG (znany też jako „Papa Heck”)

Ludwig Heck

(1860-1951)
Niemiecki biolog, w l. 1888-1931 dyrektor zoo w Berlinie, wcześniej dyrektor Zoo w Kolonii. W ciągu 60 lat prowadzenia berlińskiego zoo doprowadził je do szczytu powodzenia, czyniąc zeń najważniejszy ogród zoologiczny w Europie. Był także znanym popularyzatorem berlińskiego zoo, autorem wielu prac i książek popularyzatorskich.
Nazywany „papieżem ogrodów zoologicznych”.
Więcej.

HECK, LUTZ

Lutz Heck

(1892-1983)
Syn Ludwiga i brat Heinza, niemiecki zoolog , badacz zwierząt, autor wielu prac z zakresu nauk przyrodniczych, w l. 1932-1945 dyrektor berlińskiego zoo. Wraz z bratem pracował nad wyhodowaniem „nowego tura”.
Więcej.

HEDIGER, HEINI

Heini Hediger

(1908-1992)
Szwajcarski zoolog, teoretyk i praktyk wiwarystyki, czyli nowej biologii zoo, znany jako „ojciec zoobiologii”. Dyrektor Tierpark Dählhölzli (1938-1943), Zoo Basel (1944-1953) i Zoo Zürich (1954-1973).
Autor książki Dzikie zwierzęta w niewoli (1942), podającej zasadnicze aspekty trzymania dzikich zwierząt w ogrodach zoologicznych, będącej fundamentalną pozycją dotyczącą zoo.
Więcej.

HEUVELMANS, BERNARD

Bernard Heuvelmans

(1916-2001)
Francusko-belgijski zoolog, podróżnik, odkrywca i pisarz, prawdopodobnie najbardziej znany jako twórca („ojciec”) kryptozoologii.
Autor monumentalnej publikacji Na tropach nieznanych zwierząt (1958), uważanej za najlepszą i najbardziej wpływową książkę na temat zwierząt nie uznawanych przez oficjalną naukę. Heuvelmans napisał jeszcze wiele książek i artykułów, które jednak nie spotkały się z odzewem ze strony głównego, oficjalnego nurtu zoologii.
Więcej.

HODGSON, BRIAN HOUGHTON

Brian Houghton Hodgson

(1800-1894)
Brytyjski przyrodnik i etnolog, badał wszechstronnie otaczającą go przyrodę na podstawie materiałów pochodzących z Nepalu, Sikkimu i Bengalu. Zgromadził wielką kolekcję wypchanych ptaków i ssaków, przekazaną później przez niego do Muzeum Brytyjskiego. Odkrył nowy gatunek antylopy noszący od tego momentu jego imię (Pantholops hodgsonii – antylopa tybetańska). Ponadto w jego dorobku jest odkrycie wcześniej nieopisanych 39 gatunków ssaków oraz 124 gatunków ptaków, z czego 79 gatunków ptaków opisał samodzielnie. Kolekcja zoologiczna Hodgsona prezentowana w Muzeum Brytyjskim w 1843 i 1858 roku liczyła 10 499 okazów. Ponadto zbiory te zawierały wiele rysunków i kolorowych szkiców zwierząt indyjskich wykonanych przez miejscowych artystów. Znaczna ilość tych eksponatów została później przekazana Londyńskiemu Towarzystwu Zoologicznemu.
Więcej.

HOLMBERG, EDUARDO LADISLAO

Eduardo Ladislao Holmberg

(1852-1937)
Argentyński pisarz i przyrodnik, najważniejszy biolog Argentyny. Dokonał pełnego zestawienia fauny i flory kraju, autor ogromnej ilości publikacji naukowych z zakresu botaniki i zoologii. Dyrektor Zoo w Buenos Aires.
Więcej.

HORNADAY, WILLIAM TEMPLE

William Temple Hornaday

(1854-1937)
Amerykański zoolog, ekolog, podróżnik, preparator zwierząt a do tego pisarz, poeta i kompozytor. Zrewolucjonizował sposób prezentowania eksponatów muzealnych przez ich pokazywanie w naturalnym otoczeniu. Odkrył krokodyla amerykańskiego, był też inicjatorem akcji ochrony bizonów i fok na Alasce.
W l. 1882-1890 kierownik działu preparowania w Smithsonian Institution w Waszyngtonie, którego był jednym z założycieli. W l. 1896-1937 dyrektor Bronx Zoo w Nowym Jorku. Od 1896 r. prezes Permanent Wild Life Protective Association. Współzałożyciel (1905) i prezes (1907-1910) Amerykańskiego Stowarzyszenia na Rzecz Ochrony Bizonów.
Więcej.

HUMBOLDT, ALEXANDER VON

Alexander von Humboldt

(1769-1859)
Niemiecki przyrodnik i podróżnik, jeden z twórców nowoczesnej geografii. Autor ogromnej ilości prac naukowych, także z zakresu nauk przyrodniczych. Jako jeden z pierwszych postulował ochronę przyrody, jest twórcą pojęcia pomnik przyrody.
Jego nazwiskiem nazwano jeden z gatunków pingwina (Spheniscus humboldti, czyli pingwin peruwiański, znany też jako pingwin Humboldta).
Więcej.

I

IVANAUSKAS, TADEUS

Tadas Ivanauskas

(1882-1970)
Litewski naukowiec, profesor biologii i zoologii Uniwersytetu Kowieńskiego, założyciel kowieńskiego zoo.
W l. 1922-1940 wykładał w katedrze biologii i zoologii Uniwersytetu Kowieńskiego, w 1929 roku stanął na czele tamtejszego Instytutu Zoologicznego. W 1929 roku doprowadził do otwarcia pierwszej w Europie stacji badawczej ptaków na przylądku Ventė. W 1918 roku współtworzył kowieńskie Muzeum Zoologiczne, pięć lat później Kowieński Ogród Botaniczny. Uwieńczeniem jego dzieła było otwarcie w 1938 roku pierwszego na Litwie zoo.
Więcej.

J

JAECKEL, ROBERT

Robert Jaeckel

(1851-1907)
Niemiecki dyrektor Ogrodu Zoologicznego w Poznaniu (1883 – 1907), radca miejski, skarbnik, a potem przewodniczący w  Stowarzyszenia „Ogród Zoologiczny”.
W czasie swego urzędowania na stanowisku dyrektora zoo dokonał ogromnej rozbudowy ogrodu (powstała m.in. słoniarnia, małpiarnia, pomieszczenia dla małych drapieżników, grota z alpinarium).
Więcej – Ogród Zoologiczny w Poznaniu. Dzieje i perspektywy rozwoju.

JAROCKI, FELIKS PAWEŁ

(1790-1865)
Profesor zoologii, kierownik katedry zoologii Uniwersytetu Warszawskiego, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Kierownik gabinetu zoologicznego w latach 1818-1862. W swej pracy naukowej zajmował się taksonomią (m.in. spośród ssaków wyodrębnił rząd torbaczy). Zorganizował „Gabinet Zoologiczny” w Warszawie, w którym zgromadził ponad 65 tys. eksponatów, zaś bibliotekę uniwersytecką wzbogacił o ponad 2000 tomów specjalistycznych wydawnictw. Autor 6-tomowego podręcznika zoologii „Zoologia czyli zwierzętopismo ogólne podług naynowszego systemu ułożone” (1821-1838) i wielu innych prac naukowych, autor opisu kilku rodzajów i gatunków ptaków.
Już w l. 20 XIX w. postulował utworzenie ogrodu zoologicznego w Warszawie – w 1930 sprowadził nawet do stolicy żubra.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

K

KAMIŃSKI, JAN MAURYCY

Jan Maurycy Kamiński

(1844–1907)
Warszawski adwokat i publicysta, w 1884 roku założył przy Bagateli pierwszy stały ogród zoologiczny w Warszawie, przy którym w 1888 roku założył Muzeum Etnograficzne.
Więcej.

KEETS, JACQUES

(1785-1865)
Belgijski zoolog i botanik, założyciel i pierwszy dyrektor Zoo w Antwerpii oraz Towarzystwa Zoologicznego.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

L

LACEPEDE, BERNARD GERMAIN-ETIENNE DE

Bernard Germain-Etienne de Lacépède

(1756-1825)
Francuski przyrodnik i polityk, nadzorca gabinetów historii naturalnej w ogrodach królewskich w Paryżu, gdzie prowadził wykłady historii naturalnej.
Jako pierwszy uzasadnił znaczenie menażerii zwierzęcych dla nauki, podkreślił jej pouczający charakter i wartość jako miejsca rekreacji, ustalił też „3 zasady funkcjonowania zoo”. Współautor (razem z Cuvierem) wielotomowego dzieła pt. Menażeria narodowa historii naturalnej, czyli żywe zwierzęta.
Więcej.

LAMARCK, JEAN BAPTISTE DE

Jean Baptiste Lamarck

(1744-1829)
Francuski naukowiec, zoolog, biolog i filozof, profesor historii naturalnej w paryskim Muzeum Narodowe Historii Naturalnej. Twórca wczesnej teorii ewolucji zwanej lamarkizmem (przedstawiona w roku 1809, w dziele Filozofia zoologii ) ; jako pierwszy zwrócił uwagę na stopniową ewolucję jednych form zwierzęcych w drugie, zajmował się także badaniami nad bezkręgowcami.
Spopularyzował słowo biologia na oznaczenie nauki o wszystkich organizmach żywych i ich właściwościach.
Więcej.

LINNEUSZ, KAROL

Karol Linneusz

(1707-1788)
Szwedzki przyrodnik, profesor uniwersytetu w Uppsali.
Jest autorem dzieła Systema Naturae, w którym opisał podstawy stworzonego przez siebie systemu klasyfikacji organizmów oraz upowszechnił zasadę binominalnego (dwuimiennego) nazewnictwa biologicznego. Opisał około 7700 gatunków roślin i 4162 gatunki zwierząt (obecnie oznacza się je skrótem „L.” za nazwą łacińską taksonu). Stworzony przez niego system taksonomiczny stał się podwaliną współczesnej taksonomii.
Jeden z najważniejszych i najbardziej wpływowych przyrodników w historii.
Więcej.

LORENZ, KONRAD

Konrad Lorenz

(1903-1989)
Austriacki zoolog i ornitolog, twórca nowoczesnej etologii, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii w 1973 roku, znany ze swojej działalności na rzecz ochrony środowiska. Studiował zachowanie zwierząt.
Autor wielu prac naukowych i książek przyrodniczych (m.in. Tak zwane zło i Opowiadania o zwierzętach).
Więcej.

Ł

ŁUKASZEWICZ, KAROL

Karol Łukaszewicz

(1901-1973)
Polski teatrolog, reżyser, przyrodnik, organizator i pierwszy polski dyrektor wrocławskiego zoo (w l. 1947-1965).
Był organizatorem krakowskiego zoo, gdzie też pracował do 1939, a także współorganizatorem i współpracownikiem katowickiego Muzeum Przyrodniczego (od 1925) i współpracownikiem Muzeum Przyrodniczego PAN w Krakowie (w 1946). 1 czerwca 1947 objął posadę dyrektora wrocławskiego zoo, które uległo prawie całkowitemu zniszczeniu w czasie wojny. Od podstaw odtworzył kolekcję zwierząt, przeprowadził remont zniszczonych budynków i doprowadził do otwarcia ogrodu 18 lipca 1948. W 1957 dzięki jego staraniom zoo otrzymało wielki obszar przylegający od wschodu do dotychczasowego terenu ogrodu, podwajając powierzchnię.
Był autorem około 100 prac naukowych i popularnonaukowych, m.in. czołowej pozycji poświęconej tematyce ogrodów zoologicznych, czyli Ogrody zoologiczne. Wczoraj, dziś, jutro (1975), do której sam wykonał wszystkie ilustracje zwierząt (był bowiem także cenionym animalistą).
Więcej.

M

MACKENZIE, WILLIAM COLIN

(1877-1938)
Australijski badacz przyrody i anatom, prezes sekcji zoologicznej Australian and New Zealand Association for the Advancement of Science, założyciel Healesville Sanctuary, ogrodu rodzimej fauny w australijskim buszu, gdzie miało miejsce pierwsze rozmnożenie dziobaka w niewoli.
Więcej.

MAGER, WIM

Wim Mager

(1940-2008)
Holenderski fotograf, założyciel ogrodu zoologicznego Apenheul Primate Park w pobliżu Apeldoorn, którego był dyrektorem w l. 1971-1997. Chciał stworzyć pierwszy na świecie „otwarty park naczelnych”, w którym małpy żyłyby swobodnie razem z ludźmi.
Więcej.

MASSALSKI, MICHAŁ

(1916-2002)
Założyciel i pierwszy dyrektor (1954-1981) Miejskiego Ogrodu Zoologicznego Wybrzeża w Gdańsku-Oliwie.

MILER, STEFAN

Stefan Miler

(1888-1962)
Legionista, pedagog, miłośnik przyrody; założyciel Ogrodu Zoologicznego w Zamościu – na przełomie 1918/19 roku na nieużytku przyszkolnym rozpoczął organizację pierwszego w Polsce przyszkolnego ogrodu zoologicznego. W 1953 r. zoo upaństwowiono, a S. Miler został jego pierwszym oficjalnym kierownikiem. W następnym roku przeszedł na emeryturę szkolną pozostając w dalszym ciągu kierownikiem ogrodu, aż do 1957 r, gdy zrezygnował z powodu złego stanu zdrowia.
Obecnie zoo w Zamościu nosi nazwę Ogrodu Zoologicznego im. Stefana Milera – na cześć swojego założyciela i pierwszego dyrektora (1919-1957).
Więcej.

MONTEZUMA II

Montezuma II

(1466-1520)
Ostatni przed przybyciem Hiszpanów władca Azteków. W swoim pałacu w Tenochtitlanie posiadał gigantyczny zwierzyniec, będący wg relacji konkwistadorów największym zoologiem tamtych czasów – zgromadzono w nim tysiące zwierząt należących do setek gatunków, a cały zwierzyniec urządzony był w niebywale nowoczesny jak na owe czasy sposób.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

MUSIOŁEK, ANTONI

Krakowski handlowiec, właściciel sklepu zoologicznego „Ornis”, założyciel pierwszej krakowskiej menażerii, która istniała w l. 1905-1916.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

O

OLMSTED, FREDERICK LAW

Frederick Law Olmsted

(1822-1903)
Amerykański dziennikarz, krytyk społeczny, administrator publiczny, przede wszystkim jednak architekt i projektant krajobrazu, odpowiedzialny za większość najważniejszych założeń krajobrazowych w USA w 2 poł. XIX w., min. nowojorskiego Central Parku. Poza tym zaprojektował kilka amerykańskich ogrodów zoologicznych, m.in. Smithsonian National Zoological Park w Waszyngtonie i Washington Park Zoo w Wisconsin.
Więcej.

OSTRORÓG, JAN

(1561-1622 lub 1629)
Wojewoda poznański, pisarz-pamiętnikarz, przyrodnik. Autor m.in. poradnika myśliwskiego pt. Myślistwo z ogary (1618), wydał także pierwszy polski podręcznik pszczelarstwa – Nauka koło pasiek oraz pracę poświęconą zakładaniu zwierzyńców łowieckich, sam też założył dwa zwierzyńce.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

P

PASEK, JAK CHRYZOSTOM

Jan Chryzostom Pasek

(1636-1701)
Polski pamiętnikarz epoki baroku. W swojej posiadłości posiadał ogromnych rozmiarów zwierzyniec i wielką ptaszarnię, znany był także z posiadania słynnej oswojonej wydry.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

PĄGOWSKI, MIECZYSŁAW

Warszawski cukiernik, wielki miłośnik przyrody i entuzjasta stworzenia zoo w stolicy, który własnym kosztem i pracą utworzył w Warszawie 10 lipca 1926 nowy zwierzyniec na ulicy Koszykowej, który stał się później podwaliną obecnego zoo.

PERKINS, RICHARD MARLIN

Richard Marlin Perkins

(1905-1986)
Amerykański zoolog, w l. 1963-1985 gospodarz programu telewizyjnego Mutual of Omaha’s Wild Kingdom, prowadził też program Parade Zoo, w którym opowiadał i mieszkańcach Lincoln Park Zoo w Chicago.
Pracownik i dyrektor kilku czołowych amerykańskich ogrodów zoologicznych – Zoo w St. Louis, Buffalo Zoological Park w Buffalo, Lincoln Park Zoo w Chicago. Członek licznych ekspedycji naukowych (m.in. w poszukiwaniu… Yeti), założył także Wild Canid Survival and Research Center niedaleko St. Louis.
Więcej.

PIETRUSKI, STANISŁAW KONSTANTY

(1811-1874)
Polski zoolog, badacz fauny Karpat, autor szeregu prac z dziedziny ornitologii i biologii kręgowców.
Większość opisów zwierząt, a zwłaszcza ptaków, oparł Pietruski na obserwacji ich zachowania w niewoli w założonym przez siebie w 1833 zwierzyńcu we własnej posiadłości w Podhorodcach koło Stryja. Był jednym z największych znawców ptasich obyczajów w polskiej literaturze ornitologicznej. Autor monumentalnej pracy Historia naturalna zwierząt dzikich galicyjskich (1853).
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

PINKERT, ERNST

Ernst Pinkert

(1844-1909)
Niemiecki właściciel restauracji i założyciel – w 1878 roku – Zoo w Lipsku, którego był dyrektorem w l. 1878-1909. Zasłynął m.in. sprowadzeniem pierwszego orangutana do Europy.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

PRIEMEL, KURT

Kurt Priemel

(1880-1959)
Dyrektor Zoo we Frankfurcie nad Menem w l. 1908-1938, w tym czasie dokonał wielu b. ważnych inwestycji na terenie ogrodu. W 1923 roku założył pod kierunkiem Kurta Priemel w Berlinie Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra.
Więcej.

R

RAFFLES, STAMFORD

Stamford Raffles

(1781-1826)
Brytyjski polityk, podróżnik, odkrywca (założył miasto Singapur), pisarz-amator i wielki miłośnik zwierząt. Założyciel (w 1825) i pierwszy prezydent (wybrany w  1826) Londyńskiego Towarzystwa Zoologicznego i  oraz pierwszy dyrektor London Zoo, które powstało z jego inicjatywy po tym, jak odwiedził ogród zoologiczny w Paryżu.
Jako pierwszy opisał i właściwie sklasyfikował binturonga.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

RATCLIFF, HERBERT L.

Dyrektor Penrose Research Laboratory of the Zoological Society of Philadelphia i lekarz weterynarii w filadelfijskim zoo. Autor wielu głośnych prac dotyczących sposobów żywienia zwierząt w ogrodach zoologicznych, eksperymentował z tworzeniem gotowych preparatów dla poszczególnych gatunków.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

REHMAN, STANISŁAW

(1838-1899)
Krakowski radny, w 1885 ufundował park miejski znany jako Park Krakowski, na terenie którego powstał pierwszy zwierzyniec w Krakowie.

ROGOWICZ, STEFAN

(1891-1946)
Architekt ogrodnictwa, zmodernizował większość parków łódzkich, inicjator powstania łódzkiego zoo, które zaprojektował.
Więcej.

RUDOLF II HABSBURG

Rudolf II Habsburg

(1552-1612)
Cesarz niemiecki, protektor kultury i nauki, miłośnik zwierząt i wytrawny ornitolog. Posiadał swój prywatny gabinet osobliwości przyrodniczych, będący w praktyce pierwszym muzeum przyrodniczym w Europie, oraz dwie menażerie – w Ebersdorfie i Neugebau. Łożył nań wielkie sumy, aby pozyskiwać zwierzęta z całego świata, dzięki czemu zgromadził imponującą kolekcję, wśród której nie brakowało niezwykle cennych okazów, jak np. ptak dodo. Jako pierwszy wprowadził zwyczaj sporządzania wizerunków posiadanych i zdobywanych okazów, dzięki czemu zachowały się rysunki kilku wymarłych już gatunków, w tym wspomnianego dodo.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

S

SAINT-PIERRE, JACQUES-HENRI BERNARDIN DE

Jacques Henri Bernardin de Saint-Pierre

(1737-1814)
Francuski pisarz, podróżnik, botanik i przyrodnik, autor wielu prac naukowych. Dyrektor Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu i paryskiego ogrodu botanicznego Jardin des Plantes, przy którym w l 1793-1794 r utworzył pierwszy nowożytny ogród zoologiczny.
Więcej.

SANJAL, RAN BRAHMA

Ram Brahma Sanjal

(1858-1908)
Biolog, specjalista w zakresie hodowli zwierząt w niewoli, członek Towarzystwa Zoologicznego w Londynie, pierwszy dyrektor Alipore Zoo w Kalkucie. Napisał jeden z pierwszych podręczników o trzymaniu i hodowli zwierząt w niewoli- A Handbook of the Management of Animals in Captivity in Lower Bengal (1892), który przez następne pół wieku był czołową publikacją w tym temacie.
W 1889 roku przyczynił się do narodzin pierwszego w niewoli nosorożca sumatrzańskiego.
Więcej.

SANDNER, HENRYK

Polski zoolog, w l. 1991-1995 prezes Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika. Autor ogromnej ilości prac naukowych i książek przyrodniczych, m.in. Zwierzęta świata – owady. Mały słownik zoologiczny – owady.

SCHMIDT, KARL

(1836-1888)
Niemiecki architekt działający we Wrocławiu, w l. 1863-1865 zaprojektował kilkanaście obiektów architektonicznych we wrocławskim zoo (m.in. basztę niedźwiedzi).

SCHMIDT, MAX HANS

Hans Max Schmidt

(1834-1888)
Niemiecki lekarz weterynarii, dyrektor Zoo we Frankfurcie nad Menem (1859-1885) i Zoo w Berlinie (1885-1888). Inicjator, założyciel i pierwszy wydawca czasopisma Ogród Zoologiczny (Der Zoologische Garten), wydawanego we Frankfurcie nad Menem od 186o roku jako rocznik. Jest oficjalnym organem Międzynarodowej Unii Dyrektorów Ogrodów Zoologicznych.
Autor wielu ważnych prac dotyczących trzymania zwierząt w zoo, m.in. Tierklinik, poświęconej chorobom zwierząt i sposobom ich leczenia.
Więcej – K. Łukaszewicz, Ogrody zoologiczne. Wczoraj-dziś-jutro.

SCHULTZ, JOHANN GOTTLIEB

Lekarz medycyny, założyciel Ogrodu Zoobotanicznego w Toruniu, gdzie zbudował pierwszą ptaszarnię (1797) na ziemiach polskich.

SCOTT, PETER

Peter Scott

(1909-1989)
Brytyjski malarz i ornitolog, założyciel i dyrektor Slimbridge i WWT, wicedyrektor British Naturalists’ Association. Wywarł ogromny wpływ na ruch ochrony przyrody, założył lub był inicjatorem założenia wielu rezerwatów (gł. ptaków), jeden z założycieli WWF, zaprojektował słynne logo organizacji – pandę wielką. Autor ogromnej ilości prac naukowych i wielu programów telewizyjnych i filmów dokumentalnych o tematyce przyrodniczej.
Zasłynął także jako poszukiwacz potwora z Loch Ness.
Więcej.

SHULOV, AHARON

Aharon Shulov

(1907-1997)
Izraelski entomolog, wykładowca zoologi na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, założyciel Biblijnego Zoo w Jerozolimie, którego dyrektorem był aż do śmierci.
Więcej.

SMITH-STANLEY, EDWARD

Edward Smith-Stanley

(1775-1851)
Angielski polityk , właściciel ziemski, kolekcjoner sztuki i przyrodnik. W 1825 roku założył ogromny (40ha) ogród zoologiczny w Knowsley, będący w praktyce prywatną menażerią, która istniała tylko do jego śmierci. W tym czasie była to jednak największa i najlepiej obsadzona placówka zoologiczna w Europie (1500 sztuk, 400 gatunków, w tym wiele nieznanych dotąd w Europie zwierząt, które sprowadzono specjalnie na jego polecenie z całego świata). Zwierzyniec w Knowsley uważa się za pierwszą udaną próbę aklimatyzacji egzotycznych zwierząt na Wyspach Brytyjskich.
Więcej.

SOKOŁOWSKI, JAN

Jan Sokołowski

(1899-1982)
Polski zoolog, profesor na Uniwersytecie Poznańskim, ornitolog, popularyzator wiedzy o ptakach. Czynnie propagował ochronę ptaków (m.in. projektował i wieszał budki lęgowe), a także pisał liczne książki, artykuły i broszury popularyzujące wiedzę przyrodniczą, m.in. Nasze ptaki (1962).
Więcej.

STANEK, VACLAV JAN (znany jako „VJStaněk”)

Vaclav Jan Stanek

(1907-1983)
Czeski naukowiec, zoolog, mykolog, botanik, fotograf, filmowiec i autor książek.
W l. 1938-1939 dyrektor praskiego zoo, w l. 1939-1943 pracownik wydziału zoologicznego w Muzeum Narodowym. Popularyzator wiedzy przyrodniczej, autor mnóstwa artykułów prasowych i wielu książek zoologicznych, m.in. Wielkiego atlasu zwierząt.
Więcej.

STECHMANN, HERMAN

Herman Stechmann

(1840–1900)
W l. 1882-1900 dyrektor wrocławskiego zoo.
Na czasy jego urzędowania przypada szybka rozbudowa ogrodu (przebudowano małpiarnię, wybiegi dla niedźwiedzi, wybudowano ptaszarnię, słoniarnię, pawilon drapieżnych kotów). W tym czasie ogród wzbogacił się o liczne, często niezwykle egzotyczne zwierzęta (m.in. goryla – samica Pussi).
Więcej.

STROJNY, WŁADYSŁAW

(1923-1992)
Polski entomolog, leśnik oraz artysta fotografik specjalizujący się w fotografii przyrodniczej. Autor i współautor wielu albumów fotograficznych o tematyce przyrodniczej, także autor zdjęć w książkach naukowych i popularnonaukowych z zakresu biologii oraz związanych z tematyką ogrodów zoologicznych (m.in. Znajomi z ZOO).
Więcej.

STROMENGER, ZUZANNA

Zuzanna Stromenger

(1925-2011)
Polski biolog, specjalista w zakresie zoologii, hydrologii i etologii, publicysta, tłumacz, obrończyni praw zwierząt.
Prowadziła odczyty na uczelniach wyższych. Była autorką kilkunastu książek (m.in. Zwierzęta z rodowodem), autorką i współautorką licznych tłumaczeń. Opublikowała blisko 300 artykułów o charakterze naukowym, popularyzatorskim, dydaktycznym, leksykograficznym i poradniczym. Byłą redaktorem różnych wydawnictw zbiorowych.
Więcej.

SWANAGAN, JEFF

Jeff Swanagan

(1957-2009)
Dyrektor kilku czołowych amerykańskich akwariów i ogrodów zoologicznych, m.in. Florida Aquarium , Zoo Atlanta , Georgia Aquarium i Columbus Zoo.
Więcej.

SZCZERKOWSKI, KAZIMIERZ W.

Kazimierz Szczerkowski

(1877-1952)
Zoolog, w l. 1922-1940 dyrektor, a w l. 1945-1952 wicedyrektor poznańskiego zoo, jeden z inicjatorów założenia Międzynarodowej Unii Dyrektorów Ogrodów Zoologicznych, inicjator międzynarodowego programu współpracy mający na celu uratowanie żubra. Jeden z najbardziej zasłużonych dyrektorów w historii poznańskiego zoo – pod jego rządami przygotowano zoo do Pewuki, wzniesiono wiele pawilonów (m.in. wielka woliera) i sprowadzono wiele nowych gatunków zwierząt.
Więcej – Ogród zoologiczny w Poznaniu. Dzieje i perspektywy rozwoju.

SZTOLCMAN, JAN

Jan Sztolcman

(1854-1928)
Polski zoolog, podróżnik, ornitolog. Jako jeden z pierwszych zoologów opisał m.in. kolibry (Loddigesia mirabilis) żyjące w dolinach Kordylierów. Był inicjatorem programu ochrony żubra. W maju 1923 r. na Międzynarodowym Kongresie Ochrony Przyrody w Paryżu jako delegat Państwowej Komisji Ochrony Przyrody przedstawił polski projekt ratowania gatunku opierający się na doświadczeniach Ligi Ochrony Bizona Amerykańskiego.
Więcej.

Ś

ŚWIDERSKI, BRONISŁAW

Bronisław Świderski

(1873-1941)
Doktor medycyny, społecznik, najbardziej znany mieszkaniec Leszna początku XX wieku. W 1903 r założył w Lesznie ogród zoologiczny, którego był zarazem dyrektorem i głównym sponsorem aż do śmierci.
Więcej.

T

TACZANOWSKI, WŁADYSŁAW

Władysław Taczanowski

(1819-1890)
Polski ornitolog, autor ok. 590 prac naukowych i opracowań haseł encyklopedycznych (większość haseł zoologicznych w Encyklopedii powszechnej S. Orgelbranda). Jego nazwiskiem nazwano wiele gatunków zwierząt.
Więcej.

TREPKA, ANDRZEJ

(1923-2009)
Polski pisarz science fiction, dziennikarz i popularyzator nauki, autor wielu książek o zwierzętach, w których poruszał także tematykę ogrodów zoologicznych (m.in. Gawędy o zwierzętach i Co kaszalot je na obiad).
Więcej.

U

ULLRICH, WOLFGANG

Wolfgang Ullrich

(1923-1973)
Niemiecki zoolog , przyrodnik, w l. 1950-1973 dyrektor Zoo w Dreźnie.
Doprowadził do odbudowy całkowicie zrujnowanego w czasie II wojny światowej ogrodu zoologicznego czyniąc zeń czołowe europejskie zoo. Był autorem licznych książek o zwierzętach oraz programów dokumentalnych o zwierzętach i ogrodach zoologicznych. W 1969 r założył Zooschule Dresden.
Więcej.

V

VAGNER, JOSEF

Josef Vagner

(1928-2000)
Czeskim leśnik, przyrodnik, podróżnik, myśliwy i pisarz (autor wielu książek podróżniczych), założyciel czeskiego safari.
W l. 1965-1983 dyrektor Zoo w Dvur Kralove, do którego sprowadził z Afryki ogromne ilości zwierząt – uznawany jest za ostatniego wielkiego łowcę dużej fauny afrykańskiej.
Więcej.

VEKEMANS, JACQUES

W l. 1865-1888 dyrektor Zoo w Antwerpii.Uważany za twórcą wielkości i wspaniałości ogrodu w Antwerpii, którego prowadzeniu poświęcił się bez reszty, osiągając liczne sukcesy hodowlane.

VESELOVSKY, ZDENEK

Zdenek Veselovsky

(1928-2006)
Jeden z najważniejszych czeskich zoologów z XX wieku, założyciel czeskiego etologii, w l. 1959-1988 dyrektor Zoo w Pradze, w którym odniósł wiele sukcesów hodowlanych, w l. 1971-1975 prezydenta Międzynarodowej Unii Dyrektorów Ogrodów Zoologicznych (przemianowanej w 2000 r. na WAZA).
Autor wielu książek i prac naukowych poświęconych zwierzętom i ogrodom zoologicznym (m.in. Znamy się tylko z widzenia…).
Więcej.

W

WALLACE, ALFRED RUSSEL

Alfred Russel Wallace

(1823-1913)
Brytyjski biolog i przyrodnik, pracował nad teorią doboru naturalnego i przez te badania doszedł do teorii ewolucji, ogłaszając ją niezależnie od Karola Darwina w 1858 roku. Jest współtwórcą teorii doboru naturalnego i biogeografii.
Więcej.

WEGEFORTH, HARRY M.

Harry Wegeforth

(1882-1941)
Amerykański lekarz, inicjator założenia zoo w San Diego, którego był pierwszym dyrektorem (1916-1941). Osobiście zaprojektował wizję ogrodu i sprowadził do niego ogromne ilości zwierząt z całego świata.
Więcej.

WEIGOLD, HUGO

Hugo Weigold

(1886-1973)
Niemiecki zoolog, w 1910 r. założył jedno z pierwszych obserwatoriów ptaków na świecie – Helgoland Bird Observatory.
Prowadził nadania naukowe w Chinach i Tybecie – był pierwszym człowiekiem Zachodu, który na żywo zobaczył pandę wielką w środowisku naturalnym. Dyrektor Muzeum Historii Naturalnej w Hanowerze.
Więcej.

WESTERMAN, GERARDUS FREDERIC

Gerardus Frederic Westerman

(1807-1890)
Botanik, księgarz, filantrop, działacz społeczny i inicjator wielu inwestycji na terenie Amsterdamu. Jeden z trzech założycieli – w 1838 – Królewskiego Towarzystwa Zoologicznego Natura Artis Magistra w Amsterdamie, pierwszy dyrektor Amsterdam Zoo.
Więcej.

Z

ZIELIŃSKI, STANISŁAW

Stanisław Zieliński

(1844-1928)
Pierwszy polski przedstawiciel w zarządzie Stowarzyszenia „Ogród Zoologiczny” w Poznaniu, nazywany powszechnie pierwszym polskim dyrektorem poznańskiego zoo, związany z ogrodem w l. 1873-1928, najbliższy współpracownik Roberta Jaeckla.
Więcej – Ogród zoologiczny w Poznaniu. Dzieje i perspektywy rozwoju.

Ż

ŻABIŃSKA, ANTONINA

Antonina Żabińska

(1908-1971)
Żona Jana Żabińskiego, dyrektora warszawskiego zoo w . 1929-1951. Autorka książek o zwierzętach dla dzieci (m.in. Dżolly i s-ka, Borsunio, Rysice) oraz opowieści o ukrywaniu podczas II wojny światowej Żydów na terenie warszawskiego zoo – Ludzie i zwierzęta.

ŻABIŃSKI, JAN

Jan Żabiński

(1897-1974)
Polski zoolog, fizjolog, popularyzator zoologii, powstaniec warszawski, w l. 1929-1951 dyrektor warszawskiego zoo, którego był jednym z organizatorów.
We wrześniu 1939 stołeczne zoo, położone blisko jednej z baterii artylerii obrony przeciwlotniczej Warszawy, zostało silnie zbombardowane (wiele zwierząt zginęło wówczas lub uciekło z ogrodu, wiele z pozostałych hitlerowcy wywieźli później do innych ogrodów). Opustoszałe pomieszczenia Jan Żabiński wraz z żoną Antoniną wykorzystywali ukrywając Żydów szmuglowanych z terenów warszawskiego getta. W przemycie tym Żabiński sam brał udział, odwiedzając getto pod pozorem poszukiwania odpadów do karmienia świń, hodowanych wówczas na terenie ogrodu. W ciągu trzech lat przez zoo przeszły setki uciekinierów, niektórzy z nich mieszkali w piwnicy willi Żabińskich, znajdującej się na terenie ogrodu. Tę działalność dra Żabińskiego i jego żony izraelski instytut Yad Vashem uhonorował, nadając obojgu w 1965 tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Pod koniec 1945 podjął pracę naukową oraz popularyzatorską, głównie w Polskim Radio. Wygłosił ponad 1500 pogadanek, stając się ulubieńcem słuchaczy. Od 1947 był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody. Popularyzował akcję przywracania żubra przyrodzie, od 1947 redagował „Księgi Rodowodowe Żubrów”.
Wydał ponad 60 książek popularnonaukowych, a także 6 przekładów oraz 32 prace i rozprawy naukowe, w tym książki poświęcone tematyce ogrodów zoologicznych (Przekrój przez ZOO).
Więcej.